سودوتومور سربری یا تومور مغزی کاذب (Pseudotumor Cerebri) یک اختلال نادر و مهمی بوده که با افزایش فشار داخل جمجمه بدون وجود توده یا ضایعه مغزی شناخته می شود. این بیماری بیشتر در زنان جوان با اضافه وزن رخ می دهد و منجر به بروز علائمی اعم از سردرد شدید، تاری دید، دوبینی و از دست دادن دید می شود. علل اصلی این بیماری ناشناخته بوده اما ممکن است علت آن به تجمع غیر عادی مایع مغزی-نخاعی مرتبط باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوعاتی اعم از علائم، دلایل، عوارض، روشهای تشخیص و درمان این عارضه بپردازیم پس با ما همراه باشید.
سودوتومور سربری یا تومور مغزی کاذب چیست؟
سودوتومور سربری (Pseudotumor cerebri) یا تومور مغزی کاذب وضعیتی بوده که در آن فشار داخل جمجمه بدون تومور یا هیدروسفالی افزایش می یابد. لازم به ذکر است این عارضه به دلیل افزایش فشار مایع مغزی نخاعی در اطراف مغز و نخاع رخ می دهد. تاکنون علت این بیماری مشخص نشده اما این عارضه با علائمی مشابه به تومور مغزی واقعی مانند سردردهای شدید، تاری دید، درد پشت چشم همراه است. بهتر است بدانید این عارضه بیشتر در زنان 40 الی 50 سال مشاهده می شود.
علائم سودوتومور سربری
به طور کلی علائم سودوتومور سربری (تومور مغزی کاذب) در بدن هر فرد متغیر بوده اما شایع ترین علائم این بیماری، سردرد و تاری دید است. به طور کلی برخی از مهمترین و شایع ترین علائم این عارضه به شرح زیر است:
- سردردهای شدید: این سردردها مشابه به سردردهای میگرنی بوده و اغلب در پشت سر یا در ناحیه پیشانی احساس می شود.
- تاری دید: افزایش فشار داخل مغز منجر به تاری دید می شود که در برخی موارد نیز باعث بروز مشکلاتی در تمرکز و دیدن اشیاء می شود.
- سفتی گردن: این علائم به دلیل افزایش فشار داخل جمجه بروز می کند و منجر به درد و تنش در ناحیه گردن می شود. البته لازم به ذکر این علامت در تمامی بیماران بروز نمی کند.
- درد یا فشار پشت چشم: معمولا این درد در ناحیه پشت چشم ها احساس می شود و شدت درد با حرکت چشم ها افزایش می یابد.
- اختلالات بینایی: در برخی موارد این عارضه ممکن است منجر به کاهش میدان دید، دوبینی، مشکلات دید در شب یا آسیب دیدگی بینایی شود.
- حساسیت به نور: در برخی موارد افراد مبتلا به این بیماری، به نور حساس می شوند و ممکن است در معرض نورهای روشن احساس ناراحتی یا درد داشته باشند.
- استفراغ: افزایش فشار مغز باعث حالت تهوع می شود که این عارضه بیشتر زمانی که سردرد و سرگیجه شدید باشد، رخ می دهد.
- صدای وزوز در گوش: برخی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است صدای وزوز یا زنگ در گوش خود احساس کنند.
توجه: در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در بالا باید به بهترین جراح مغز و اعصاب در تهران مراجعه نمایید تا بررسی های لازم برای تشخیص و درمان این عارضه را انجام دهد.
عوامل خطر تومور کاذب مغزی
عوامل خطر برای سودوتومور مغزی به شرح زیر است:
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
- چاقی: یکی از مهمترین عوامل خطر در بروز سودوتومور مغزی، چاقی است. لازم به ذکر است این عارضه به طور خاص در زنان چاق و جوان بیشتر مشاهده می شود.
- جنسیت و سن: این بیماری بیشتر در زنان مخصوصا در سنین باروری 18 تا 44 سال مشاهده می شود. بهتر است بدانید احتمال بروز این بیماری در زنان 9 برابر بیشتر از مردان است.
- اختلالات هورمونی: مشکلات هورمونی یا تغییرات هورمونی در دوران بارداری منجر به افزایش خطر ابتلا به این بیماری می شود.
- مصرف دارو: مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد بارداری، تتراسایکلین ها، داروهای کورتیکواستروئید، داروهای ویتامین A و برخی داروهای ضد افسردگی نیز منجر به افزایش خطر بروز این عارضه می شود.
- اختلالات پزشکی: برخی بیماری ها مانند اختلالات تنفسی مانند آپنه خواب، کم خونی و مشکلات کلیوی یکی از عوامل بروز این بیماری می باشد.
- اختلالات خون و سرخرگ ها: بیماری های مرتبط با مشکلات جریان خون در سر و گردن نیز خطر ابتلا به بیماری این عارضه را افزایش می دهد.
- تنگی رگ های خونی: برخی افراد به طور مادرزادی با تنگی رگ های خونی که خون و مایع مغزی نخاعی را از مغز تخلیه می کنند، متولد می شوند. این تنگی باعث اختلال در جریان طبیعی مایع مغزی نخاعی و افزایش فشار داخل جمجمه و بروز سودوتومور سربری می شود.
عوارض سودوتومور مغزی
در برخی موارد این بیماری ممکن است با عوارض مختلفی همراه باشد. برخی از مهمترین عوارض این بیماری به شرح زیر است:
- اختلالات شنوایی
- سردردهای مزمن
- آسیب دیدگی مغز و نخاع
- آسیب دیدگی عصب بینایی
- اختلالات در حافظه و تمرکز
- دردهای مزمن گردن و پشت
بیشتر بخوانید: تنگی کانال نخاع کمر چیست؟
روشهای تشخیص سودوتومور سربری
روشهای مختلفی برای تشخیص این عارضه وجود دارد که با توجه به تشخیص پزشک یک یا چند روش ذکر شده در زیر انجام می شود. به طور کلی روشهای تشخیص این بیماری به شرح زیر است:
- آزمایش خون
- معاینه فیزیکی
- تصویربرداری مغزی (CT یا MRI)
- تست عملکرد چشم و بررسی افت بینایی
- آزمایش فشار مایع مغزی نخاعی (لومبار پانکشن)
روشهای درمان سودوتومور مغزی
درمان تومور مغزی کاذب به شدت بیماری و علائم آن بستگی دارد که روشهای درمان آن شامل موارد زیر است:
- جراحی
- کاهش وزن
- دارو درمانی
- آنژیوگرافی مغزی
- کشیدن مایع مغزی نخاعی
- قرار دادن استنت در سینوس های وریدی
- محدود کردن مایعات یا نمک در رژیم غذایی
- قرار دادن شنت یا لوله مخصوص برای هدایت مایعات از مغز
بیشتر بخوانید: تومور مغزی پشت چشم
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، سودوتومور مغزی یک اختلال نادر بوده که باعث افزایش فشار داخل جمجمه بدون وجود تومور می شود. این بیماری با علائمی اعم از سردردهای شدید، تاری دید، درد پشت چشم و مشکلات بینایی همراه است. عواملی اعم از چاقی، تغییرات هورمونی، مصرف برخی داروها و مشکلات جریان خون در مغز، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. تشخیص این بیماری از طریق روشهای مختلف انجام می شود و در صورت عدم درمان به موقع، منجر به آسیب دائمی بینایی و مشکلات جدی تر می شود.