کیفوز یا گوژپشتی به انحنای غیرطبیعی ستون فقرات گفته می شود که این عارضه ممکن است بنا به دلایل مختلفی اعم از ضعف عضلات پشت، وضعیت های نادرست بدن، آسیب های فیزیکی یا بیماری های خاص رخ دهد. تشخیص این بیماری از طریق معاینات فیزیکی و تصویربرداری اشعه ایکس یا ام آر آی انجام می شود و درمان آن به شدت گوژپشتی بستگی دارد و شامل روشهای مختلفی است. در این مقاله به بررسی کامل روشهای تشخیص و درمان این عارضه می پردازیم پس با ما همراه باشید.
روشهای تشخیص کیفوز یا گوژپشتی
تشخیص بیماری کیفوز با استفاده از معاینه فیزیکی و آزمایشات خاص انجام می شود. ابتدا در صورت مشاهده علائم کیفوز باید به بهترین جراح مغز و اعصاب در تهران مراجعه نمایید. پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد سلامت عمومی شما عزیزان سوالاتی می پرسد و باید بررسی کند که آیا تغییرات غیرطبیعی در ساختار ستون فقرات وجود دارد یا خیر. در نهایت برای بررسی دقیق تر این بیماری، روشهای ذکر شده در زیر را انجام می دهد.
تست خم شدن رو به جلو
یکی از تست های مهم برای بیماران مبتلا به این عارضه، تست خم شدن رو به جلو است. در این نوع آزمایش بیمار باید با پاهای به هم چسبیده و زانوهای صاف به جلو خم شود و بازوها آویزان باشند. این نوع تست باعث می شود تا شیب ستون فقرات و تغییر شکل یا انحنای غیر طبیعی به طور واضح مشاهده شود. علاوه بر این، در زمانی که بیمار دراز کشیده باید انحنای کمر بررسی شود تا میزان انحنای ستون فقرات مشخص گردد.
تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن
لازم به ذکر است پزشک جهت بررسی دقیق تر درجه انحنا و تغییرات ساختاری مهره ها، ممکن است تصویربرداری با اشعه ایکس را تجویز کند. اشعه ایکس میزان انحنا و مشکلات ساختاری ستون فقرات را تشخیص می دهد. در صورتی که نیاز به تصویربرداری باشد یا پزشک بخواهد جزئیات بیشتری از وضعیت ستون فقرات را مشاهده کند، روش سی تی اسکن را تجویز می کند.
تصویربرداری ام آر آی
اگر پزشک احتمال دهد که عفونت یا تومور در ستون فقرات وجود دارد، در این صورت برای بررسی دقیق تر تصویربرداری ام آر آی انجام می دهد. لازم به ذکر است ام آر آی تصاویری دقیق و واضح از بافت های نرم و ساختارهای داخلی بدن ارائه می دهد که به راحتی میتوان مشکلات پیچیده ستون فقرات را تشخیص داد.
آزمایش های عصبی
در صورتی که بیمار علائمی اعم از بی حسی، ضعف عضلانی یا اختلالات حسی را تجربه کند، آزمایشات عصبی انجام می شود. لازم به ذکر است این آزمایش برای بررسی تکانه های عصبی بین نخاع و اندام ها ضروری بوده و نقش مهمی برای تشخیص مشکلات عصبی مرتبط با کیفوز دارد.
آزمایش تراکم استخوان
بهتر است بدانید تراکم استخوان ها بر شدت و پیشرفت بیماری کیفوز تاثیر می گذارد. اگر تراکم استخوان کاهش یابد، گوژپشتی تشدید می شود. به همین دلیل، آزمایش پوکی استخوان جهت بررسی تراکم استخوان و پیشگیری از عوارض انجام می شود.
روشهای درمان کیفوز یا گوژپشتی
ابتدا لازم به ذکر است درمان کیفوز به منظور توقف پیشرفت بیماری، کاهش انحنای ستون فقرات و بهبود علائم انجام می شود. انتخاب بهترین روش درمان به عوامل مختلفی اعم از سن بیمار، شدت انحنا، نوع گوژپشتی و وضعیت سلامتی بستگی دارد. به طور کلی روشهای درمان کیفوز به شرح زیر است:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از موثرترین روشهای درمان کیفوز بوده که در تقویت عضلات و کاهش درد نقش بسزایی دارد. لازم به ذکر است تمرینات ورزشی خاصی جهت بهبود وضعیت بدن، تقویت عضلات شکم، همسترینگ و عضلات پشت تجویز می شوند زیرا این تمرینات منجر به اصلاح فرم بدن می گردد.
بیشتر بخوانید: آرتروز کمر چیست؟
دارو درمانی
پزشک در برخی موارد ممکن است داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن را برای کاهش درد و علائم این عارضه به شما عزیزان تجویز می کند. پزشک ابتدا درمان را با داروهای خفیف تر آغاز می کند. اگر داروها منجر به کاهش درد شوند، نیازی به تجویز داروهای قوی تر نخواهد بود.
افراد مبتلا به قوز کمر ساختاری، با مصرف داروهای مناسب، وضعیت بیماری خود را کنترل می کنند همینطور در برخی موارد، پزشک ممکن است در صورت وجود مشکلات استخوانی مانند پوکی استخوان، داروهایی برای تقویت تراکم استخوان تجویز کند.
استفاده از بریس
بهتر است بدانید کودکانی که به کیفوز شوئرمن مبتلا هستند و ستون فقرات آنها در حال رشد است، استفاده از بریس منجر به توقف پیشرفت انحنا می شود. به طور کلی بریس ها دارای انواع مختلفی بوده که نوع و مدت زمان استفاده از آنها بر اساس شدت گوژپشتی و رشد استخوان ها تعیین می شود.
بیشتر بخوانید: روشهای درمان هیدروسفالی
تمرینات ورزشی
انجام برخی از تمرینات ساده منجر به تقویت عضلات پشت و شکم و درمان گوژپشتی می شود. برخی از تمرینات ورزشی شامل موارد زیر است:
- ایستاده، شانه ها را به سمت عقب فشار دهید و چند ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید.
- بازوها را بالا برده و خم کنید تا موازی با زمین قرار گیرند. سعی کنید این حرکت را چند بار انجام دهید.
- به پشت دراز کشیده و پاها را صاف کنید. سپس زانوها را به آرامی خم کنید و کمر را در تماس با زمین نگه دارید.
تمرینات خانگی
در برخی موارد، اصلاح نحوه نشستن و ایستادن تاثیر بسزایی در روند درمان کیفوز دارد. برای مثال تمرینات ساده ای اعم از صاف نگه داشتن کمر و تقویت عضلات پشت منجر به کاهش انحنا می گردد.
طب سنتی و درمان های طبیعی
جالب است بدانید در طب سنتی برخی روش ها مانند استفاده از زردچوبه، پوست درخت بید و ماساژ با روغن های طبیعی منجر به بهبود روند انحنای ستون فقرات می شود. به طور کلی این روش ها برای تسکین درد و تکمیل درمان های پزشکی موثر است.
جراحی کیفوز
یکی از مهمترین و قطعی ترین روش درمان کیفوز، جراحی بوده اما تمامی بیماران نیاز به عمل جراحی ندارند. لازم به ذکر است در صورتی که انحنای ستون فقرات بیش از 75 درجه و قوز کمر در نواحی میانی یا پایین بیش از 60 درجه باشد یا به نخاع و اعصاب فشار زیادی وارد شود، جراحی انجام می شود.
لازم به ذکر است رایج ترین عمل جراحی برای این عارضه، جراحی فیوژن ستون فقرات بوده که در این نوع جراحی برای اتصال مهره ها از میله ها و پیچ های فلزی استفاده می شود و در نهایت انحنای ستون فقرات اصلاح می شود.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، گوژپشتی یک تغییر غیرطبیعی در انحنای ستون فقرات بوده که به عنوان قوز پشت شناخته شده است. تشخیص این عارضه از طریق معاینه فیزیکی و تصویربرداری انجام می شود. با توجه به شدت، درمان های مختلفی اعم از روشهای غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، اصلاح وضعیت بدن و تمرینات تقویتی برای عضلات پشتی و در موارد شدیدتر روشهای جراحی توصیه می شود تا انحنای ستون فقرات اصلاح شود.