درمان انحراف ستون فقرات که به نام اسکولیوز نیز شناخته می شود، به شرایط بیمار و شدت آن بستگی دارد. هدف درمان اسکولیوز جلوگیری از پیشرفت بیشتر انحنا، کاهش علائم مرتبط و بهبود کیفیت کلی زندگی افراد مبتلا است. رویکرد درمانی خاص به عوامل مختلفی از جمله شدت انحنا، سن بیمار و پتانسیل رشد بیشتر بستگی دارد. این مقدمه مروری بر روشهای درمانی مختلف که معمولاً در مدیریت اسکولیوز به کار می‌رود، از مداخلات غیرجراحی گرفته تا روشهای جراحی را ارائه می‌دهد.
آیا انحراف ستون فقرات قابل درمان است؟
به صورت کلی پاسخ به این سوال به سادگی نیست چرا که عواملی گوناگونی در درمان انحراف ستون فقرات موثر هستند. اغلب می توان پیشرفت کجی ستون فقرات را به طور موثر مدیریت کرد و تأثیر آن را به حداقل رساند. اهداف اولیه درمان جلوگیری از پیشرفت بیشتر انحنا، کاهش علائم مرتبط و بهبود کیفیت کلی زندگی برای افراد مبتلا به اسکولیوز است.
این رویکردها می تواند به تثبیت ستون فقرات، بهبود وضعیت بدن، تقویت عضلات و کاهش درد یا ناراحتی کمک کند. در مورد اسکولیوز خفیف، کنترل منظم بیماری ممکن است کافی باشد، زیرا انحنا ممکن است در طول زمان پیشرفت قابل توجهی نداشته باشد.
گزینه‌های تاثیرگذار در انتخاب روش درمان اسکولیوز
روش درمان اسکولیوز با توجه به میزان انحنا و انحراف ستون فقرات، متفاوت است. در کودکانی که کجی ستون فقرات خفیف دارند معمولاُ به هیچ روش درمانی نیاز نیست. در این موارد به والدین توصیه میشود که جهت معاینات منظم مراجعه کنند تا میزان پیشرفت و یا بهبود بیماری تحت بررسی پزشکان متخصص قرار داشته باشد.
در صورتی که انحراف ستون فقرات متوسط و یا شدید باشد استفاده از بریس و یا جراحی پیشنهاد میشود. جهت انتخاب روش مناسب درمان باید این نکات در نظر گرفته شوند:
سن بیمار
اگر بیمار به سن بلوغ رسیده باشد و رشد استخوان‌ها متوقف شده باشد احتمال پیشرفت بیماری و افزایش انحراف ستون فقرات بسیار کاهش می‌یابد. جهت بررسی اینکه آیا رشد استخوان‌ها به پایان رسیده است یا خیر می‌توان از تصاویر اشعه ایکس استفاده کرد.
میزان انحراف ستون فقرات
اگر انحراف ستون فقرات زیاد باشد به احتمال زیاد با گذشت زمان این وضعیت بدتر میشود. بنابراین درمان‌های لازم باید در اولین فرصت صورت بگیرد.
جنسیت
بر اساس تحقیقات انجام شده، احتمال پیشرفت بیماری در دخترها بسیار بیشتر از پسرها است.
روشهای درمان انحراف ستون فقرات
روشهای درمان اسکولیوز، می‌تواند بسته به شرایط خاص، شدت، سن بیمار و سایر عوامل فردی متفاوت باشد. توجه به این نکته ضروری است که برنامه های درمانی بر اساس نیازهای خاص هر بیمار فردی است. فرآیند تصمیم گیری شامل ارزیابی کامل توسط بهترین جراح و متخصص مغز و اعصاب در تهران است. در ادامه چند روش متداول درمانی آورده شده است.
استفاده از بریس
اگر شدت انحراف مهره ها متوسط باشد و استخوان‌ها هنوز در حال رشد باشند (پیش از سن بلوغ) استفاده از بریس یکی از گزینه‌های مناسب برای اصلاح انحراف ستون فقرات است. بریس می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری نماید و میزان انحراف ستون فقرات را به تدریج کاهش دهد.
- بریس‌هایی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرند اکثراُ از جنس پلاستیک هستند و طراحی آن به گونه‌ای است که با آناتومی بدن مطابقت دارد. این بریس‌ها زیر بازوها، اطراف قفسه سینه، کمر و باسن را می پوشانند و زیر لباس بسته می‌شوند بنابراین از بیرون اصلاُ دیده نمی‌شود.
- بریس باید روزانه بین 13 تا 16 ساعت استفاده شود. میزان اثربخشی بریس با افزایش ساعات استفاده در طی روز بیشتر می شود.
- بیماران پس از بستن بریس می‌توانند در اکثر فعالیت‌های روزمره شرکت کنند و محدودیت زیادی برای تحرک بدنی نخواهند داشت. کودکانی که از بریس استفاده می‌کنند می‌توانند به راحتی در تمرینات ورزشی و یا سایر فعالیت‌های بدنی شرکت کنند.
- تا زمانی که رشد استخوان‌ها متوقف شود باید استفاده از بریس‌ها ادامه داشته باشد. به طور متوسط دخترها تا سن 14 سالگی و پسرها تا سن 16 سالگی باید از بریس استفاده کنند تا دوره‌ی درمان کامل شود.
عمل جراحی
اگر انحراف ستون فقرات با گذشت زمان بدتر شود و استفاده از بریس نیز تغییری در روند جلوگیری از اسکولیوز نداشته باشد، روش جراحی می‌تواند به صاف کردن ستون فقرات و جلوگیری از بدتر شدن میزان انحنا کمک کند. گزینه‌های جراحی که برای درمان اسکولیوز پیشنهاد میشود عبارتند از:
- فیوژن ستون فقرات
- میله قابل انبساط
- متصل کردن مهره‌ها
بیشتر بخوانید: کیفوز یا گوژپشتی چیست؟
درمان انحراف ستون فقرات چقدر طول می کشد؟
مدت زمان درمان انحراف ستون فقرات بسته به عوامل متعددی از جمله شرایط خاص، شدت انحراف، سن بیمار، نوع درمان به کار گرفته شده و عوامل فردی می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. برای برخی افراد، درمان ممکن است چندین ماه طول بکشد، در حالی که برای دیگران ممکن است چندین سال به طول بیانجامد
توجه به این نکته مهم است که طول مدت درمان می تواند تحت تأثیر عوامل فردی و پاسخ به درمان باشد. هر مورد منحصر به فرد است و برنامه درمانی متناسب با نیازهای خاص بیمار است.
چگونه باید برای درمان انحراف ستون فقرات اقدام کرد؟
در این مقاله به روشهای مختلف درمان انحراف ستون فقرات و یا بیماری اسکولیوز اشاره شد. روشهای مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد که با توجه به سن بیمار و شدت بیماری متفاوت است. اگر میزان کج بودن مهره های ستون فقرات کم باشد معمولاُ درمانی نیاز نیست و فقط باید معاینات دوره‌ای انجام شود. اما اگر میزان انحراف ستون فقرات زیاد باشد و به مرور زمان بدتر شود استفاده از بریس و یا روش جراحی توصیه میشود.
جهت جراحی نیز روشهای متعددی وجود دارد که به تعدادی از آنها در این مقاله اشاره شد. انتخاب روش مناسب برای جراحی با توجه به نظر جراح و سایر عوامل انتخاب میشود.