جراحی انحراف ستون فقرات برای کودکان با انحراف جانبی ستون فقرات بیش از 45 درجه، پیشنهاد می شود. جراحی می‌تواند در کاهش انحنا و پیشگیری از بدتر شدن بیماری موثر باشد. هدف جراحی اسکولیوز این است که مهره های ستون فقرات به گونه‌ای با یکدیگر ترکیب و تنظیم شوند که انحراف جانبی آن ها بهبود یابد.
جراحی انحراف ستون فقرات چگونه انجام می شود؟
عمل اسکولیوز، یک فرآیند پیچیده است که با هدف اصلاح انحنای غیرطبیعی ستون فقرات انجام می شود. این جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی صورت گرفته و شامل چند مرحله اصلی است.
- ابتدا، جراح یک برش در ناحیه پشت یا پهلو ایجاد تا به ستون فقرات دسترسی پیدا کند.
- از ابزارهای خاصی مانند میله های فلزی، پیچ و قلاب برای اصلاح و تثبیت انحنای ستون فقرات استفاده می شود.
- این ابزارها به مهره های ستون فقرات متصل می شوند تا آنها را در موقعیت صحیح نگه دارند.
- در برخی موارد، از پیوند استخوان نیز استفاده می شود تا مهره ها به مرور زمان به یکدیگر جوش بخورند و یک ساختار محکم و پایدار ایجاد کنند.
- پس از قرار دادن این ابزارها و تثبیت ستون فقرات، برش بسته می‌شود و بیمار به بخش بهبودی منتقل می‌شود.
فرآیند بهبودی ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد و بیمار نیاز به فیزیوتراپی و انجام مراقبت بعد از جراحی انحراف ستون فقرات دارد تا بهبودی کامل حاصل شود و عملکرد طبیعی ستون فقرات بازگردد.
انواع جراحی اسکولیوز
عمل های انحراف ستون فقرات به دلیل تنوع در شرایط بیماران و پیچیدگی های انحنای ستون فقرات به چند نوع مختلف تقسیم می‌شوند. این تفاوت ها بر اساس عوامل متعددی همچون سن بیمار، درجه انحنا، محل انحنا و وضعیت کلی سلامتی بیمار تعیین می شوند. برخی از روش ها ممکن است برای بیماران جوان تر مناسب باشند، زیرا آنها هنوز در حال رشد هستند و نیاز به رویکردهای خاصی دارند که تاثیر کمتری بر رشد آنها بگذارد.
در مقابل، برای بیماران بالغ، تکنیک‌های دیگر که ممکن است پیچیده تر و تهاجمی تر باشند، به کار گرفته می شوند تا اصلاح دقیق‌تر و پایدارتری ایجاد شود. به همین دلیل، پزشکان از روش های مختلفی استفاده می کنند تا بهترین نتیجه ممکن را برای هر بیمار فراهم کنند. در ادامه قصد داریم برخی از انواع جراحی های انحراف ستون فقرات معرفی کنیم.
جراحی فیوژن ستون فقرات
بسیاری از ناهنجاری های ستون فقرات با روش جراحی فیوژن درمان می شود. در طی فیوژن، تعدادی از مهره ها توسط پیوندهای استخوانی به یکدیگر جوش می خورند. فرآیند بهبود و تکمیل جوش خوردن استخوان ها تقریباُ سه ماه طول می کشد. پس از پایان این دوره نتایج جراحی فیوژن از طریق تصاویر رادیولوژی مورد بررسی قرار می گیرد.
استئوتومی
استئوتومی روشی است که استخوان‌های آسیب دیده بریده و سپس خارج می شوند. این روش به طور معمول برای درمان این بیماری در بزرگسالان با منحنی سفت انحراف ستون فقرات که پشت صاف دارند و افرادی اسکولیوز مادرزادی شدید دارند به کار برده می شود.
جراحی توراکوسکوپی با کمک ویدیو
این روش فقط برای بیماران دارای انحراف در ناحیه قفسه سینه، به کار برده می شود. برای جراحی باید هوای یکی از ریه ها تخلیه شود به همین دلیل این روش جراحی برای تمام بیمارانی که دچار اسکولیوز هستند، مناسب نیست.
به علاوه برخی از انحناهای ستون فقرات به گونه ای است که فقط از طریق توراکوسکوپی با کمک ویدیو قابل دسترسی هستند. در نتیجه انتخاب این روش جراحی کاملاُ به شرایط بیمار بستگی دارد. در طی این جراحی چند برش کوچک در کنار قفسه سینه ایجاد و دوربین و ابزار جراحی از طریق این برش ها وارد می شود. پس از ترمیم انحنا، دوربین و ابزار جراحی خارج و برش ها بخیه خواهند شد.
توراکوپلاستی
اغلب بیماران مبتلا به اسکولیوز دارای قوز دنده‌ای برجسته هستند. یکی از اهداف اتین جراحی برطرف کردن قوزها است. توراکوپلاستی روشی با هدف کاهش اندازه‌ی قوز دنده است. در این عمل مقادیر جزئی از پنج دنده برداشته خواهد شد. معمولاُ این جراحی در کنار سایر روش های رایج به صورت همزمان انجام می شود.
برداشتن نیم مهره
در شرایط طبیعی مهره‌های ستون فقرات به صورت مستطیل شکل هستند اما در افرادی که دچار اسکولیوز هستند، مهره ها پیش از تولد به صورت غیر طبیعی تغییر شکل پیدا می کنند و پس از تولد منجر به این وضعیت می شود. در صورتی که بیماری پیشرونده باشد و بیمار دچار عدم تعادل شود این مهره ها باید برداشته شوند.
پس از برداشتن مهره ها احتمالاُ پیچ و میله هایی در ستون فقرات کار گذاشته می شود. پس از جراحی تا چند ماه لازم است تا از بریس هایی جهت محافظت ستون فقرات استفاده شود.
بیشتر بخوانید: تعیین درجه اسکولیوز
آیا درد کمر بعد از جراحی انحراف ستون فقرات کاهش می یابد؟
پس از جراحی به مدت چند هفته و شاید چند ماه ممکن است کمر درد داشته باشید اما پس از دوران بهبودی میزان درد کمر به تدریج بهبود می‌یابد. همه‌ی افراد چه مبتلایان این بیماری و یا افراد سالم، گاهی دچار کمر درد می شوند بنابراین بعد از جراحی نباید توقع داشته باشید درد کمر شما به طور کامل و برای همیشه از بین برود. برای کسب اطلاعات در این خصوص که آیا انحراف ستون فقرات باعث دیسک کمر می شود؟ به لینک ارائه شده مراجعه کنید.
میزان موفقیت جراحی انحراف ستون فقرات
جراحی فیوژن ستون فقرات می‌تواند در پیشگیری از بدتر شدن بیماری موثر باشد و تا حدودی این منحنی را صاف خواهد کرد. میزان انحنای ستون فقرات در اغلب بیماران پس از جراحی کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.
با توجه به اینکه استخوان های ستون فقرات از طناب نخاعی محافظت می نمایند بنابراین جراح فقط تا مقداری که به نخاع آسیب نرسد می تواند انحراف را ترمیم کند. میزان بهبود و موفقیت جراحی به میزان انحراف مهره ها و انعطاف پذیری آن ها بستگی دارد.
جراحی انحراف ستون فقرات برای چه کسانی مناسب است؟
جراحی اسکولیوز برای بیمارانی مناسب است که دارای انحنای شدید و پیش رونده ستون فقرات هستند و دیگر روشهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی یا استفاده از بریس موفقیت آمیز نبوده‌اند. این جراحی بیشتر برای افرادی توصیه می‌شود که:
- معمولاً وقتی زاویه انحنای ستون فقرات بیش از 40 تا 50 درجه باشد.
- بیمارانی دچار درد شدید و مزمن هستند که فعالیت های روزانه آنها را مختل می کند.
- در مواردی که این بیماری باعث مشکلات تنفسی یا فشردگی قلب شده است.
- برای کودکان و نوجوانانی که هنوز در حال رشد هستند، جراحی به منظور جلوگیری از پیشرفت بیشتر انحنا توصیه شود. برای بزرگسالانی که انحنای شدید دارند و درمان‌های دیگر موثر نبوده‌اند نیز مناسب است.
- افرادی که با سایر روش های درمان انحراف ستون فقرات مانند فیزیوتراپی، ورزش، و استفاده از بریس بهبود نیافته‌اند.
بیشتر بخوانید: هزینه جراحی ستون فقرات
اهداف جراحی انحراف ستون فقرات
- کاهش میزان انحنای جانبی ستون فقرات
- افزایش عملکرد ریه ها
- افزایش حرکت قفسه سینه و ستون فقرات
نتیجه جراحی ستون فقرات
آیا جراحی انحراف ستون فقرات خطرناک است؟
جراحی انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) مانند هر عمل جراحی بزرگ دیگری، با خطرات و عوارض احتمالی همراه است. با این حال، با پیشرفت های پزشکی و تکنولوژیکی، این عمل به طور کلی ایمن تر شده است و اکثر بیماران نتایج خوبی از آن می گیرند. برخی از خطرات و عوارض جراحی انحراف ستون فقرات شامل موارد زیر است:
- عفونت
- خونریزی
- آسیب به عصب ها
- عدم جوش خوردن مهره ها
- مشکلات مرتبط با ابزارهای فلزی
- درد مزمن
- عوارض بیهوشی
بهترین سن برای عمل اسکولیوز
بهترین سن برای عمل اسکولیوز به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما معمولاً جراحی در دوران نوجوانی و پیش از بلوغ کامل انجام می‌شود. این سن معمولاً بین 10 تا 18 سالگی است. دلایل انتخاب این بازه سنی به شرح زیر است:
- رشد سریع ستون فقرات: در این سنین، ستون فقرات هنوز در حال رشد است و انجام جراحی در این دوره از پیشرفت بیشتر انحنا جلوگیری می کند.
- انعطاف‌پذیری بیشتر: ستون فقرات در نوجوانان انعطاف‌پذیری بیشتری دارد، که جراحی را آسان‌تر و نتایج آن را بهتر می‌کند.
برای جراحی اسکولیوز به چه کسی مراجعه کنیم؟
برای انجام عمل اسکولیوز، مراجعه به دکتر مرتضی اشرافی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب کودکان، به عنوان بهترین جراح مغز و اعصاب در تهران توصیه می‌شود. دکتر اشرافی با داشتن تجربه و تخصص بالا در زمینه جراحی‌های پیچیده ستون فقرات و درمان انحرافات آن، می‌تواند بهترین راهکارها و روشهای درمانی را برای بیماران ارائه دهد. تحت نظارت و مراقبت دقیق ایشان، بیماران می‌توانند از بهبودی قابل توجهی در وضعیت ستون فقرات خود بهره‌مند شوند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
سوالات متداول جراحی انحراف ستون فقرات
اصلاح انحنای ستون فقرات باعث صاف‌تر شدن آن و در نتیجه افزایش قد بیمار می‌شود.
این جراحی پیچیده و دشوار است و نیاز به تخصص و تجربه بالای جراح دارد. عمل اسکولیوز شامل مراحل حساس و دقیق برای اصلاح انحنا و تثبیت ستون فقرات است.
در بیشتر موارد، جراحی موفقیت‌آمیز است و انحنا به طور دائمی اصلاح می‌شود. با این حال، در موارد نادر، ممکن است نیاز به جراحی‌های اضافی باشد.
معمولاً جای زخم در محل برش جراحی باقی می ماند. اما با گذشت زمان، این زخم ها کمتر نمایان شده و با استفاده از روش های مختلف درمانی بهبود خواهند یافت.