تشخیص تومورهای مغزی به صورت سریع و دقیق از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا تأخیر در تشخیص ممکن است تأثیرات جدی بر سلامت و کیفیت زندگی بیمار داشته باشد. اهمیت تشخیص زودهنگام و صحیح نوع تومورهای مغزی به دلیل انتخاب روش درمان و کاهش خطرهای احتمالی برای بیمار است. با تشخیص زودهنگام و شناخت دقیق تومور، امکان مداخلات درمانی موثرتر و حفظ عملکرد مغز و سایر اعضای حیاتی بدن بیشتر می‌شود
انواع روش های تشخیص تومور مغزی
تشخیص تومور مغزی از طریق چندین روش تشخیصی امکان‌پذیر است. در ادامه، به برخی از این روش‌ها اشاره شده است:
تصویربرداری مغز (MRI)
تصویربرداری مغناطیسی (MRI) یکی از بهترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص تومورهای مغزی است. این روش امکان مشاهده تصاویر با کیفیت بالا از ساختارهای مغزی را فراهم میکند و به تشخیص و تعیین موقعیت تومور کمک میکند.
سی تی اسکن مغز (Contrast-Enhanced CT Scan)
اسکن مغز با استفاده از مواد نشان‌دهنده که به عنوان محیط کنتراست مورد استفاده قرار می‌گیرد، امکان تشخیص دقیق تر را برای بهترین جراح مغز و اعصاب در تهران را فراهم میکند.
سونوگرافی مغز
از امواج فراصوتی برای تولید تصاویر مغز و تشخیص تومورهای مغزی استفاده می‌شود. این روش معمولاً در مواردی که به تصاویر زنده و در زمان واقعی نیاز است، مثل در زمان جراحی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آنژیوگرافی
از آنژیوگرافی مغز برای تصویربرداری عروق و رگ های خونی در مغز استفاده میکند. این روش به تشخیص تغییرات ایجاد شده به دلیل وجود تومور کمک میکند..
تصویربرداری مغز با پوزیترون (PET Scan):
در این روش، مواد خاصی به بیمار تزریق می شود و با تصاویری از فعالیت سلول‌های بدن تفاوت‌هایی مشخص می‌شود. این روش برای تشخیص دقیق تر موقعیت و اندازه تومور مغزی انجام می شود.
نمونه برداری بیوپسی
نمونه‌برداری بیوپسی یک روش تشخیصی است که با استفاده از آن، نمونه‌های کوچکی از بافت تومور از بدن برداشت می‌شود. بیوپسی تومورهای مغزی می‌تواند به افزایش دقت در تشخیص نوع تومور و ارائه اطلاعات بیشتری برای برنامه‌ریزی درمانی کمک کند.
آزمایش خون و ادرار
آزمایشات خون و ادرار به طور مستقیم برای تشخیص تومورهای مغزی استفاده نمی‌شوند؛ اما این آزمایشات ممکن است در ارزیابی عمومی سلامت و تشخیص احتمالی برخی از مشکلات جانبی که ممکن است به دنبال وجود تومور مغزی باشند، مفید باشند. در زیر، برخی از این آزمایشات ذکر شده‌اند:
✔ آزمایشات خون: آزمایش خون معمولاً برای اندازه‌گیری سطوح مختلف نوعی پروتئین به نام “تومور مارکرها” (tumor markers) انجام می شود. این پروتئین‌ها ممکن است در سطح خون افزایش یابند، اما باید توجه داشت که افزایش در سطح این پروتئین‌ها ناشی از تومورهای مغزی نیست و ممکن است به دلیل دیگر علل اتفاق بیفتد.
✔ آزمایش ادرار: آزمایش ادرار همچنین برای ارزیابی عمومی و شناسایی علائمی که ممکن است به علت وجود تومور مغزی ایجاد شده باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش ممکن است نشان‌دهنده تغییراتی در نمونه ادرار باشد که ناشی از اثرات تومور بر سلامت کلی بدن است.
هرکدام از این روش‌ها مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و انتخاب مناسب‌ترین روش بر اساس مشخصات تومور، نیازهای بیمار و توصیه پزشک صورت می‌گیرد.
مراحل تشخیص تومور مغزی
تشخیص تومورهای مغزی معمولاً از طریق مراحل و تست‌های مختلفی صورت می‌پذیرد. در زیر، مراحل تشخیص تومورهای مغزی آورده شده‌اند:
سابقه بالینی و سوال و جواب پزشکی: پزشک با بررسی تاریخچه بالینی بیمار و انجام مصاحبه دقیق، سعی در درک نوع و شدت علائم، زمان شروع آنها، علائم همراه، و تاریخچه خانوادگی مرتبط با بیمار میکند.
بررسی فیزیکی: بررسی فیزیکی توسط پزشک از جمله بررسی علائم عصبی، اندازه و شکل سر، و سایر نشانه‌های فیزیکی ممکن است نشانگر وجود تومور مغزی باشد.
تصویربرداری مغز (MRI و CT Scan): تصویربرداری مغناطیسی (MRI) و اسکن با کمک توموگرافی کامپیوتری (CT Scan) از جمله روشهای تصویربرداری است که برای تشخیص تومورهای مغزی استفاده می‌شوند. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا موقعیت، اندازه، و خصوصیات تومور را تشخیص دهد.
پوزیترون امیشن توموگرافی (PET Scan):
این روش به بررسی فعالیت سلول‌های بدن از طریق تزریق ماده‌ای با خاصیت نشان‌دهنده اقدام میکند و ممکن است در تعیین میزان فعالیت تومور و تشخیص نوع آن مفید باشد.
آنژیوگرافی:
- این تست برای تصویربرداری عروق خونی در مغز استفاده می‌شود و ممکن است نشان دهد که آیا تومور باعث تغییراتی در جریان خون مغزی شده است یا خیر.
آزمایشات مختلف:
- آزمایشات خون، آزمایش ادرار، و تست‌های دیگر نیز ممکن است برای ارزیابی عمومی سلامتی بیمار و تشخیص احتمالی تأثیرات تومور بر سایر اعضا مورد استفاده قرار گیرند.
ترکیب مختلف این مراحل و تست‌ها باعث تشخیص دقیق‌تر و تعیین برنامه درمان تومور مغزی برای بیمار می‌شود.