خونریزی مغزی یکی از پدیده های حاد و خطرناک بوده که به وقوع خونریزی درون مغز و جمجمه یا فضای اطراف آن گفته می شود. این عارضه به دلیل ضربه های شدید به سر، فشار خون بالا، اختلالات عروقی یا استفاده از داروهای رقیق کننده خون بوجود می آید. علائم این عارضه شامل سردرد شدید، استفراغ، از دست دادن هوشیاری و ضعف یا بی حسی در یک سمت بدن است. در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوعات مختلفی اعم از علائم و دلایل خونریزی مغزی، انواع این عارضه، روشهای تشخیص و درمان آن بپردازیم پس با ما همراه باشید.
خونریزی مغزی چیست؟
خونریزی مغزی به خونریزی درون بافت مغز یا فضای اطراف آن گفته می شود. لازم به ذکر است مغز توانایی ذخیره اکسیژن را ندارد به همین دلیل برای تامین اکسیژن و مواد مغذی به برخی رگهای خونی متکی است. این عارضه هنگامی رخ می دهد که یکی از رگهای خونی در داخل مغز یا در فضای بین مغز و جمجمه پاره شده و منجر به نشت خون به بافت مغزی شود. این اتفاق منجر به وارد شدن فشار بر روی مغز و جلوگیری از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به سلول های مغز می شود. البته دلایل دیگری اعم از ضربه به سر، فشار خون بالا، اختلالات عروقی مانند آنوریسم مغزی یا مشکلات واریسی و استفاده از داروهای رقیق کننده خون باعث بروز خونریزی مغزی می شود.
دلایل بروز خونریزی مغزی
همانطور که در بالا ذکر کردیم خونریزی مغزی یک نوع عارضه حاد و خطرناک بوده که ممکن است بنا به دلایل مختلفی بروز کند. برخی از مهمترین دلایل خونریزی مغزی به شرح زیر است:
- عفونت
- سکته مغزی
- تومور مغزی
- آنوریسم مغزی
- اختلالات کبدی
- فشار خون بالا
- اختلالات خونی
- آنژیوپاتی آمیلوئید
- التهاب رگ های مغز
- مصرف برخی از داروها
- ضربه مغزی و آسیب دیدگی سر
- مصرف مواد مخدر مانند آمفتامین
- استفاده از داروهای رقیق کننده خون
- اختلالات عروقی مانند آنوریسم و مشکلات واریسی
- عواملی اعم از مصرف دخانیات، مشروبات الکلی و افزایش سن
علائم خونریزی مغزی
لازم به ذکر است علائم خونریزی مغزی به طور اتفاقی رخ می دهد و ممکن است در بدن هر فرد متفاوت باشد. علائم این عارضه به شدت و محل خونریزی بستگی دارد که رایج ترین آنها به شرح زیر است:
- دوبینی
- استفراغ
- سردرد شدید
- مشکلات تنفسی
- تهوع و استفراغ
- اختلالات بینایی
- اختلالات در بلع
- مشکلات گفتاری
- کاهش تعادل بدن
- تشنج بدون سابقه
- سرگیجه و سردرگمی
- کاهش سطح هوشیاری
- ضعف و بی حسی در صورت، دست و پا
بیشتر بخوانید: تنگی کانال نخاع کمر
انواع خونریزی مغزی
خونریزی مغزی به محل خونریزی بستگی دارد و به انواع مختلفی تقسیم شده که به شرح زیر است:
- خونریزی داخل مغزی (Intracerebral Hemorrhage): در این نوع خونریزی، خون درون بافت مغز جمع می شود و به دلیل پارگی عروق خونی ناشی از فشار خون بالا، ضربه به سر یا مشکلات عروقی ایجاد می شود.
- خونریزی بین مغز(Subarachnoid Hemorrhage): خون به فضای زیر عنکبوتیه، که بین مغز و لایه‌های حفاظتی آن قرار دارد، نشت می کند. این نوع خونریزی به دلیل پارگی آنوریسم یا ناهنجاری های عروقی اتفاق می افتد.
- خونریزی داخل بطنی (Intraventricular Hemorrhage): این نوع خونریزی به جمع شدن خون درون بطن های مغز گفته می شود و بیشتر در نوزادان و افراد مسن ظاهر می شود.
عوارض خونریزی مغزی
خونریزی مغزی عوارض جدی و خطرناکی برای افراد به همراه دارد. برخی از مهمترین خونریزی مغزی به شرح زیر است:
- تشنج
- عفونت
- کما و مرگ
- ایجاد لخته های خون
- اختلال در خونرسانی
- افسردگی و اضطراب
- فلج یا ضعف عضلانی
- افزایش فشار داخل مغز
- کاهش توانایی جسمانی
- کاهش تعادل حرکات بدن
- اختلال در بینایی و شنوایی
- مشکلات در تکلم و بیان صحیح کلمات
- بروز بیماری های همچون عفونت ریه و نارسایی کلیوی
روشهای تشخیص خونریزی مغزی
لازم به ذکر است تشخیص خونریزی مغزی به دقت بسیار بالایی نیاز دارد و معمولا از چندین روش انجام می شود. تشخیص سریع این بیماری جهت بهبود نتایج درمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روشهای تشخیص این عارضه شامل موارد زیر است:
- معاینه فیزیکی
- سی تی اسکن
- آزمایش ادرار
- پانکچر کمری
- آزمایشات خون
- ام آر آی ( MRI )
- نوار مغزی (EEG)
- آنژیوگرافی (MRA)
- تصویربرداری با اشعه ایکس
روشهای درمان خونریزی مغزی
به طور کلی درمان خونریزی مغزی به شدت و نوع خونریزی و همچنین وضعیت کلی بیمار بستگی دارد. انواع روشهای درمان این نوع عارضه به شرح زیر است:
- رعایت مراقبت هایی اعم از کنترل فشار خون، تنظیم سطح اکسیژن و قند خون منجر به جلوگیری از آسیب های مغزی می شود.
- جراحی: در موارد شدید ممکن است برای خارج کردن خون یا کاهش فشار مغز انجام می شود. جراحی خونریزی مغزی شامل روش هایی اعم از کرانیوتومی، ترمیم آنوریسم و درمان مالفورماسیون است. لازم به ذکر است این نوع جراحی باید توسط بهترین جراح مغز و اعصاب تهران انجام شود تا از بروز عوارض های احتمالی جلوگیری شود.
- دارو درمانی یکی دیگر از روشهای درمان این عارضه بوده و در صورت تجویز پزشک می توانید جهت کاهش درد از داروهای مسکن، جهت کنترل فشارخون از داروهای کنترل فشار خون و داروهای ضد تشنج استفاده نمایید.
- در صورت تثبیت وضعیت بیمار برای عملکرد بهتر و بازیابی توانایی های از دست رفته بهتر است تمرینات فیزیوتراپی انجام دهید.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، خونریزی مغزی یک عارضه جدی و خطرناک است که منجر به آسیب های دائمی و مرگ می شود. این مشکل بنا به دلایل مختلفی اعم از فشارخون بالا، وارد شدن ضربه به سر، اختلالات عروقی ایجاد می شود و با توجه به محل و شدت خونریزی به انواع مختلفی تقسیم شده است. تشخیص این عارضه با استفاده از روشهای مختلفی مانند سی تی اسکن، ام آر آی و آنژیوگرافی انجام می شود و درمان به موقع آن بسیار ضروری است.